Bebeklerde şaşılık tedavisi yönteminin hangisi olacağına bebek özelinde karar verilir. Bebeğin kaç aylık olduğu ve şaşılığa neden olan etmen, tedavi plan ve programının yapılabilmesi için göz önünde bulundurulan temel faktörlerdir. Uygun tedavinin vakit kaybı yaşanmadan uygulanmaya başlaması, şaşılık sebebiyle ortaya çıkabilecek göz tembelliğinin, derinlik algısı kaybının ve psikolojik sorunların önüne geçilebilmesi adına önemlidir.

Bu yazıda, bebeklerde şaşılık tedavisi yöntemlerinin yanı sıra bebeklerde şaşılık belirtileri, bebeklerde şaşılık ameliyatı, bebeklerde yalancı şaşılık ve diğer alt başlıklar altında bebeklerde göz kaymasıyla ilintili konularda temel bilgilere yer verilecektir.

Bebeklerde Göz Kayması Belirtileri

Şaşılık, yenidoğan olarak tanımlanan 0-28 günlük bebeklerden başlayarak her yaş grubunda görülebilen bir durumdur. Gözlerin hareketini üstlenen kaslarda (6’şar adet) meydana gelen kuvvet fazlalığı ya da azlığı, şaşılığı ortaya çıkarır.

Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de şaşılığın en tipik belirtisi, iki gözün arasındaki paralelliğin ortadan kalkmış olmasıdır. Daha açık bir ifadeyle hastanın bakış yönü tam karşısıyken gözlerden biri bakılan yöne odaklanmış olup diğeri farklı bir yöne (aşağı, yukarı, sağa ya da sola [içe ya da dışa]) doğru kaymıştır (Aradaki senkronizasyon kaybolmuştur). Bebeklerde genellikle içe doğru görülen kayma, anlık da ortaya çıkabilir, ayrıca tek gözde olduğu gibi iki gözde birden de görülebilir.

Şaşılık varlığından şüphe duyulmasına neden olan başka belirtiler de vardır: Bebeğin -özellikle güneş ışığına maruz kaldığında- yaşadığı rahatsızlık nedeniyle bir gözünü kısması ya da görüntüyü sabitleyebilmek adına başını bir yöne yatırması veya gözlerinde sulanma olması gibi.

Bebeklerde Göz Kayması Normal Mi?

Bebeklerde göz kayması, ekseriyetle bebek 3 ila 6 ay arasındayken ya da 2 veya 3 yaşına geldiğinde ortaya çıkar. Daha önceki dönemde, 0-90 gün aralığında bebeklerin gözlerinde -süreklilik arz etmeyen- kayma olması olağan karşılanır zira iki gözle algılama yeteneği henüz gelişim göstermektedir.

Bununla birlikte, hangi dönemde ortaya çıkarsa çıksın ve geçici olsa dahi gözlerde kayma fark edildiğinde bebeğin muhakkak bir uzman tarafından muayene edilmesi gerekir.

Kimi zaman bebeklik çağındakilerde tek gözde yaşanan kayma dışarıdan açık bir şekilde fark edilemeyebileceğinden rutin göz muayenelerinin aksatılmaması da şaşılık tanısının erkenden konabilmesi ve tedaviye zaman kaybı yaşanmadan başlanabilmesi için elzemdir.

Bebeklerde Göz Kayması Neden Olur?

Bebeklerde göz kayması, farklı pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenler arasında bahse değer ilk etmen, kalıtımsal faktörlerdir. Bir diğer ifadeyle denilebilir ki ebeveynine geçmişte şaşılık teşhisi konmuş olan bir bebekte şaşılık görülme olasılığı vardır (Ancak kalıtım etkili olmadığı hâlde şaşılık görülen veyahut ailesinde şaşılık öyküsü olmasına rağmen şaşılığın ortaya çıkmadığı bebeklerin de bulunduğu bilinmelidir). Bu nedenle bu tür bebeklerin gözlerinde kayma olup olmadığı yakinen takip edilmelidir.

Genetik faktörlerden başka bebeklerde şaşılığın bir diğer nedeni, bebeğin erken ya da düşük kiloda dünyaya gelmesi ve doğumda yaşanan travmalardır. Bu etmenlere bağlı olarak şaşılık ortaya çıkmışsa rahatsızlığın kalıcı bir hasara yol açmaması adına tedaviye derhal başlanmalıdır.

Bebeğin erken dönemde havale geçirmesi ya da yüksek ateş nedeniyle havale geçirme sınırına gelmesi de şaşılık nedenlerindendir. Şaşılık riski, hamileliği esnasında annenin geçirdiği kimi rahatsızlıklara ya da derecesi yüksek miyopi ile hipermetropi varlığına bağlı olarak da artışa geçer.

Tüm bu etmenlerden hariç, bir bebekte aniden başlayan şaşılık, gözlerde gelişen bir kitlenin, nörolojik birtakım hastalıkların ve tümörlerin dışa vurumu da olabilmektedir. Bu nedenle bebek, muhakkak acil ve detaylı bir göz muayenesinden geçirilmelidir.

Bebeklerde Şaşılık Tedavisi

Bebeklerde şaşılık tedavisinin odak noktasında, kaybolan paralelliğin yeniden kazandırılarak bebeğin binoküler görmesini (iki gözle görme) sağlamaktır. Tedaviyle amaçlanan diğer hususlar arasında derinlik algısı kazandırma, estetik görünüm elde etme ve şaşılığa bağlı gelişen diğer sorunları (görme için başı bir yana eğme gereksinimi) giderme vardır.

“Bebeklerde göz kayması tedavi edilir?” sorusu, ancak belirtiler göz önünde bulundurularak ve altta yatan etmen belirlendiğinde net bir şekilde yanıtlanabilir. Bu kapsamda ele alındığında şaşılık, örneğin kırma kusurları (miyopi, hipermetropi) sebebiyle ortaya çıkmışsa bu rahatsızlıklara yönelik tedaviye (optik tedavi) öncelik verilir.

Genel bir başlık altında incelenecek olursa şaşılık tedavisi için kullanılan yöntemler şöyledir: cerrahi dışı tedavi (optik tedavi, medikal tedavi vb.) ve cerrahi tedavi.

Optik tedavi, şaşılığa yol açan kırma kusurunun düzeltilmesi esasına dayanır. Bu kapsamda bebeğin, farklı özellikteki camlarla (prizmatik, silindirik ya da sferik) donatılmış gözlük kullanması gereklidir (Optik tedaviye cevap vermeyen hastalarda cerrahi yönteme başvurulur.)

Bebeklerde şaşılık hakkında sorularınız için bize Whatsapp iletişim hattımızdan ulaşabilirsiniz.

Medikal tedavi, altta yatan etmeni ilaçlarla (midriyatik ve miyotik) tedavi etme yöntemidir. Kapama tedavisi, şaşılık göz tembelliğine yol açmışsa bu durumun bertaraf edilmesi amacıyla uygulanır.

Bu kapsamda sağlam göz belirli sürelerle kapatılarak tembel göz çalıştırılır. Ortoptik tedavi, gözlerdeki paralelliğin sağlanmasına ek olarak binoküler görmenin ve derinlik algısının kazanılması amacıyla uygulanır. Cerrahi tedaviyle amaçlanan da binoküler görmenin sağlanmasının yanı sıra estetiğin düzeltilmesidir.

Bebeklerde Şaşılık Ameliyatı

Operasyonda çok ufak kesilerle göz küresinin dışında yer alan ve gözün hareketlerinden mesul olan kaslara ulaşılır, bunların pozisyonlarına –şaşılığın türüne göre– müdahale edilerek paralellik sağlanır.

• Şaşılık ameliyatı yapılabilmesi için bebeğin en az beşinci ayını doldurmuş olması gerekir.
• Ameliyat, bebek genel anestezi altındayken gerçekleştirilir.
• Bebeklere yapılan şaşılık ameliyatlarında lazer kullanılmaz.
• Bebeğe cerrahi müdahalede bulunulmadan önce kırma kusurunu düzelme vb. nedenlerle uygulanmakta olan diğer tedavi yöntemlerine (kapama tedavisi, optik tedavisi gibi) operasyon sonrasında da devam edilmesi gerekebilir. Zira şaşılık ameliyatı, bu tedavi yöntemlerinin yerini alamaz.

Bebeklerde Göz Kayması Tedavisi Gecikirse Ne Olur?

Şaşılık, gözlerin pozisyonu nedeniyle beyne birbirinden farklı iki görüntü iletilmesine ve beynin de sağlam gözden gelen görüntüyü öne çıkarmasına yol açar. Bu durum, derinlik algısının yitirilmesine neden olur.

Öte yandan beyin tarafından baskılanması sebebiyle kayan gözde yaşanan görüşteki azalma, göz tembelliğinin ortaya çıkmasıyla sonuçlanır (Göz tembelliğinin çocuk 7 yaşına gelmeden muhakkak tedavi edilmesi gerektiği de unutulmamalıdır.)

0-6 aylık dönemini yaşayan bebeklerde teşhis edilmiş içe kaymaların bebek en geç 12 aylık olana kadar tedavi edilmesi gerekir. Zira düşük seviyedeki göz kaymaları dahi görme kaybının yaşanmasına sebep olabilir.

Dışa kaymalar ise tedavi edilmediğinde kalıcı hale gelebilir. Özellikle erken ya da düşük kilolu doğumlarda risk daha büyük olduğundan gözle ilgili yaşanabilecek olası olumsuzlukların en erken dönemde önüne geçilmesi oldukça önemlidir.

Bebeklerde Yalancı Göz Kayması Nedir?

Bebeklik-çocukluk döneminde şaşılık şüphesiyle göz doktorlarına yapılan başvuruların bir bölümünün yapılan muayenenin ardından yalancı şaşılık olduğu ortaya çıkar. Yalancı göz kayması, dışarıdan bakıldığında bebeğin gözlerinde kayma (genellikle içe dönük) olduğu hissini yaratan ancak gerçekte sadece yanılsamadan ibaret olan bir durumdur.

Yalancı şaşılığa, göz kapakları ile burun kökünün boyutu gibi yapısal özellikler ya da optik yanılsamalar neden olur. Söz konusu kayma görüntüsünün yanılsamadan ibaret olup olmadığının belirlenmesi için bebek muhakkak bir göz doktoru tarafından muayene edilmelidir.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.