Görme yetisi yeni doğan döneminden sonra özellikle de ilk 1 yıllık süreç olmak hızlı bir şekilde gelişim gösterir. Çocuklar, yaklaşık olarak 7 yaşına geldiklerinde sağlıklı bir yetişkinin görme kapasitesine erişirler. Doğumun ardından gerek göz gerekse beyin fizyolojik ve anatomik değişimler geçirirler.

Görme gelişimi son derece önemli bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle bu gelişime zarar verecek, bozacak herhangi bir duruma mümkün olduğunca erken bir şekilde müdahale edilmelidir. Erken müdahale yapılmadığı takdirde ortaya çıkabilecek olası görme kaybı durumlarını geri getirmek çok zordur. Bu nedenle çocuk yaşlarda göz gelişiminin sağlıklı bir şekilde devam edip etmediğini takip etmek son derece önemli bir husus olarak değerlendirilmektedir.

Ülkemizde çocuklarda göz muayenesi çocuğun doğumundan itibaren sağlık bakanlığı tarafından uygulanan tarama programları kapsamında yer almaktadır. Doğumun gerçekleşmesinin ardından ilk göz muayenesi çocuk doktoru tarafından gerçekleştirilmelidir.

Bunun ardından yeni doğan dönemi sona erinceye kadar göz muayenesi yaptırılmasına ihtiyaç duyulmaz. Fakat yeni doğan döneminin sona ermesiyle birlikte görme yetisi hızla gelişeceği için düzenli aralıklarla göz hekimine muayene yaptırmakta fayda vardır. Herhangi bir sorun ya da göz sağlığına dair şüphe bulunmasa bile her bebek ve çocuğun düzenli bir şekilde göz muayenesi olması tavsiye edilmektedir.

Bebeklerde Göz Muayenesi Ne Zaman Yapılır?

Bebeklerde göz muayenesi daha öncede belirtmiş olduğumuz gibi ilk olarak kesinlikle doğumdan sonra yapılmalıdır. Yeni doğan dönemi içerisindeki ilk muayene genel olarak 15. Gün kontrolünde çocuk doktoru tarafından yapılmaktadır. Çocuk doktoru tarafından muayene yapılıyor olsa da gerekli imkanlar olduğu takdirde ilk 3 aylık süre içerisinde bir uzman göz hekimine muayene olunmasında da fayda vardır.

Bu muayeneden sonra göz gelişiminin hızlandığı sürece kadar tekrar bir muayene yapılmasına ihtiyaç duyulmamaktadır. Yeni doğan döneminin ardından ilk göz muayenesi bebek 6 – 9 aylıkken yapılmalıdır. Bu muayene çocuk doktoru tarafından yapılabileceği gibi mümkün olduğu takdirde uzman göz doktoru tarafından yapılması tavsiye edilmektedir.

Bu muayene esnasında şaşılık olup olmadığı, bebeğin iki gözle takibi, göz arkası ve bebekte göz derecesinin olup olmadığı değerlendirilmektedir. Ayrıca; ebeveynler bu dönemin öncesinde ya da sonrasında bebekte göz kayması, şaşılık, göz bebeğinde beyazlık, bebeğin cisimleri iki gözüyle takip edememesi ya da göz titremesi gibi durumlardan şüpheleniyorsa; mutlaka uzman doktora başvurmalıdır. Hiçbir şikayet olmasa dahi çocukların düzenli olarak senede 1 defa göz muayenesi olması tavsiye edilmektedir.

Çocuk Göz Muayenesi Nasıl Yapılır?

Çocuk göz muayenesi yetişkinlerden farklı olarak, farklı yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Uzman bir hekim tarafından yapılacak olan göz muayenesinde aşağıdaki uygulamalar yapılmaktadır;

• Olası göz bozukluklarının kesin bir şekilde tespit edilmesi için göz ölçümlerinin gerçekleştirilmesi
• Gözün enfeksiyon açısından detaylı bir şekilde değerlendirilmesi (enfeksiyonlar birçok göz hastalığına neden olabildiği için dikkat edilmesi gereken bir husus olarak öne çıkmaktadır)
• Işık reflekslerine bakarak çocukların göz bebeklerinin tepkisinde bir sıkıntı olup olmadığı
• Göz kapakları ya da gözde oluşan anatomik defektlerin olup olmadığının tespiti
• Doğumsal nedenlerden kaynaklı katarakt varlığının araştırılması
• Doğumsal kökenli göz tansiyonu varlığının araştırılması
• Göz bebeklerinden gelen kırmızı ışı yansıması
• Göz kürelerinin paralel olması ve birlikte hareket edip etmediği

Çocuklarda Ortaya Çıkan Göz Hastalıkları

Çocuklarda göz hastalıkları dendiği zaman birçok rahatsızlıktan bahsetmek mümkündür. Çocuklarda görülen göz hastalıkları şu şekilde sıralanabilmektedir;

• Yenidoğan konjonktiviti
• Prematüre retionapatisi
• Bakteriyel/Viral/Alerjik Konjonktivitler
• Gözyaşı kanal tıkanıklığı
• Bebeklik ya da erken çocukluk çağlarında doğumsal kaynaklı katarakt ya da glokom
• Kornea olarak isimlendirilen, gözün en dışında yer alan saydam tabakanın bulanık bir yapıya sahip olması
• Çeşitli retina hastalıkları
• Çeşitli metabolik ve genetik hastalıklara bağlı olarak gelişim gösteren göz problemleri
• Şaşılık
• Yaşamı tehdit etme kapasitesine sahip göz içinde gelişen tümörler
• Nistagmus (Göz titremesi)
• Göz kapağı düşüklüğü başta olmak üzere çeşitli göz kapağı hastalıkları

Ek olarak okul öncesi dönemdeki çocuklarda en sık rastlanmakta olan göz problemleri de şu şekildedir;

• Miyopi, Astigmatizma ve hipermetropi
• İki göz arasında belirgin fark olması (anizometropi)
• Şaşılık
• Göz tembelliği

Bebek ve Çocuklarda Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler

Bebek ve çocuklarda göz hastalıklarına işaret edebilecek belirtilere dikkat edilmesi gereklidir. Bu belirtilerin bilinçli bir şekilde takip edilmesiyle göz hastalıklarını erken tespit etmek mümkün olacaktır. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde dikkat edilmesi gereken göz hastalıkları belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Gözlerde sürekli kaşınma hissiyatı
• Işığa karşı aşırı derecede hassasiyet gösterilmesi
• Bir nesneye odaklanmada ya da hareketli bir nesneyi takip etmekte güçlük çekilmesi
• Göz paralelliğinin bozuk olması ya da gözlerin kısıtlı derecede paralel olması
• Gözlerde sürekli devam eden kızarıklık problemi
• Gözlerin tek ya da çift taraflı olarak sulanması
• Göz kapağında düşüklük ya da sarkmaların oluşması
• Gözlerde iltihaplı akıntı, aşırı çapaklanma
• Normalde siyah bir görünüme sahip olan göz bebeğinde beyaz bir yansımanın ortaya çıkması

Bu belirtilere ek olarak okul öncesi çağdaki çocuklarda herhangi bir nesneye bakarken gözler yerine başın çevrilmesi de göz bozukluklarına işaret etmektedir. Ayrıca uzak bir yere bakarken gözlerin kısılması, denge sorunlarının yaşanması ve yürüme bozukları da göz problemlerinin belirtisi olabilmektedir.

Göz Hastalıklarının Çocukluk Çağında Tedavi Edilmesi

Çocukluk çağında tanısı koyulabilen, uygun tedavi yöntemleri kullanılarak başarılı bir şekilde tedavi edilebilen birçok göz sorunu farkedilmediğinde ileride daha ciddi sıkıntılar yaratmaktadır. Çocuklukta ortaya çıkan göz hastalıkları yaşın ilerlemesiyle birlikte çok daha komplike bir hal alabilir.

Bunun sonucunda hastalığın etkileri çok daha derin olabilir ve kalıcı görme kayıplarına kadar varan ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle göz hastalıklarında erken yaşlarda tanı koyulması ve buna yönelik tedavilerin uygulanması son derece önemlidir.

Örneğin çok sık karşılaşılan bir göz hastalığı olan göz tembelliği, ancak erken yaşlarda tespit edildiği takdirde tedavisinin gerçekleştirilmesi mümkündür. İlerleyen yaşlarda göz tembelliği tedavisi çok daha zor olmakla birlikte başarılı olarak tedavi ihtimali de düşmektedir.

Göz tembelliğinin oluşmasına yol açan başlıca faktörler yüksek derecede kırma kusurları, iki gözdeki kırma kusuru arasında belirgin bir fark olması ve şaşılık olarak bilinmektedir. Bu durumların tespit edilmesi de ancak çocuk yaşlarda uygulanacak muayeneler ile sağlanabilmektedir.

Bebeklerde Göz Kayması

Bebeklerde göz kayması asla ihmal edilmemesi gereken, son derece önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Şüphe halinde dahi mutlaka göz muayenesi yaptırılması tavsiye edilmektedir. Bebeklerde göz kayması; yukarı – aşağı, çapraz yönlü ya da içe – dışa doğru olabilmektedir. Bu durumlarda mutlaka detaylı bir göz muayenesinin yapılması gerekmektedir. Göz kaymasına neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;

• Nörolojik bozukluklar
• Retina anomalileri
• Göz tembelliği
• Görüş seviyesinin düşük olması
• Göz bozukluğu
• Doğumsal katarakt

Bebeklerde göz kaymasının tedavi edilmesi de teşhis edilmesi kadar önemli bir noktadır. Eğer sorun şaşılıktan kaynaklanıyorsa öncelikle yalancı şaşılık ile gerçek şaşılık birbirinden ayırt edilmelidir. Bu ayrımın ardından prizmatik ya da numaralı özel gözlükler veya ameliyat gibi yöntemlerle bebeklerde göz kayması sorunu başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir.

Çocuklarda göz tembelliğini oluşturan en önemli unsur şaşılık ya da kırma kusuru olarak tabir edilen göz derecesinin varlığı olarak bilinmektedir. Bu durumların erken tespiti de ancak düzenli göz muayenesiyle sağlanmaktadır. Kesin olmasa da göz kayması, göz tembelliği gibi rahatsızlıklarda genetik yatkınlığın varlığından da söz etmek mümkündür.

Bu nedenle eğer ailede bu tip rahatsızlıklar görüldüyse çocuklara bu konuda ekstra özen gösterilmesi tavsiye edilmektedir. Ailesinde bu tip göz rahatsızlıkları geçmişi olan çocuklar, bebeklikten itibaren düzenli bir şekilde göz muayenesi götürülmelidir.

Bebeklerde Göz Çapaklanması

Bebeklerde göz çapaklanması çok sık rastlanılan bir durum olarak öne çıkıyor. Göz çapaklanması genellikle 2 nedene bağlı olarak gelişim göstermektedir. Bunlardan ilki; solunum yolu enfeksiyonuna bağlı olarak göz nezlesi ortaya çıkmasıdır.

Bu durumda ekstra bir göz tedavisi gibi bir duruma ihtiyaç duyulmaz. Göz çapaklanması oluşturan diğer neden ise doğumsal göz yaşı tıkanıklığı olarak biliniyor. Bu duruma sahip olan bebeklerde 1. Aydan itibaren çapaklanma ve sulanma ataklarının meydana geldiği görülmektedir. Bu durumdan kaynaklanan göz çapaklanması önemli bir sorun olup, tedavi gerektirmektedir.

Çocuklarda Görme Kusurları Günlük Yaşantıları Etkiler mi?

Çocuklarda görme kusurları günlük yaşantıları doğrudan etkilemektedir. Özellikle de bebeklik döneminde yaşıtlarıyla sosyal ilişkiler kuran, göz kusurlarına sahip olan çocukların yaşıtlarına göre sosyal yeteneklerinin daha az gelişim gösterdiği görülmektedir.

Öte yandan çocuklarda görme kusurunun okul başarısını da doğrudan etkilediği görülüyor. Bunun yanı sıra çocukların, sınıf arkadaşlarıyla iletişim kurma konusunda da bazı sıkıntılar yaşadığını söylemek mümkündür. Bu nedenle görme kusurundan şüphe edilen çocukların kesinlikle uzman hekim tarafından muayene edilmesi gereklidir.

2 – 5 Yaş Arası Çocuklarda Göz Muayenesi

2 – 5 yaş arası çocuklara göz muayenesi esnasında aşağıdaki tetkikler uygulanmaktadır;

• Şaşılık muayenesi
• Işığa karşı verilen refleksler
• Göz bebeklerine uygulanan kırmızı ışık yansıması testi
• Görme testi (6metre uzaklıkta bulunan görme kartı üzerinde yer alan harflerin okunması ya da cisimlerin gözle takibi)
• Foto tarama yöntemleri kullanılarak göz numarasının tespit edilmesi
• Göz dibi muayenesi

Çocuk göz muayeneleri hakkında sorularınız için bize Whatsapp iletişim hattımızdan ulaşabilirsiniz.

Çocuğumda Hipermetrop / Astigmat / Miyop Çıktı, Normal mi?

Bebeklerde ve çocuklarda göz numaraları belli sınırlar içinde normal kabul edilir ve gözlük kullanımını gerektirmez. Örneğin 1 yaşına kadar olan bebeklerde 6 dereceye kadar hipermetropi görülebilir. Bu yüksek değerler çocuklar büyüdükçe azalır ve yaklaşık 5-6 yaşlarında yetişkin bir bireyde görülebilecek değerlere ulaşır.

Çocukların gözlük kullanımı özel olarak değerlendirilmektedir. Uzman hekim birçok faktörü değerlendirerek en doğru yöntemi tercih edecektir. Örneğin iki göz derecesinin farklı olması gibi durumlarda, kişiye özel kararlar verilmektedir.

Erken Doğum Göz Hastalıkları Riskini Arttır mı?

İstatistiklere göre erken doğan bebeklerde retinopati görülme ihtimali diğer bebeklere nazaran daha yüksektir. Eğer bebek 35. Haftadan önce doğmuşsa doğumun üstünden 4 hafta geçtikten sonra muayene edilmesi tavsiye edilir.

Bu muayenede prematüre retinopatisi gelişmiş olma ihtimaline karşın göz dibi değerlendirmesi yapılması uygun olacaktır. Hastanın durumuna göre uygun zaman aralıklarıyla tekrardan kontrol ve takibin yapılması tavsiye edilir.

Çocuğumda Göz Kusuru Var, Yaşı İlerledikçe Kusur Artar mı?

Çocuklarda göz hastalıkları konusunda en çok merak edilenlerden birisi de çocuklukta bulunan kusurun zamanla ilerleme gösterip göstermediğidir. Bazı göz kusurlarının henüz çocuklukta tespit edilmesi kritik önem taşımaktadır. İlerleyen zamanlarda çocukların kusurları ilerleyebilir ve günlük yaşantıyı ciddi anlamda zorlaştırıcı bir hal alabilir.

Örneğin göz tembelliği çocuklukta tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Yaş ilerledikçe tedavisi çok daha zor olmakla birlikte başarı oranı da düşer. Ek olarak, çocuklukta ortaya çıkan bazı göz hastalıkları ilerleyen zamanlarda kalıcı göz hasarlarının meydana gelmesine neden olabilir.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.