Gözyaşı kanalı tıkanıklığı geç kalınmadığı takdirde kalıcı bir hasara yol açmadan tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Gözlerde sulanma görülüyorsa veya gözyaşı yanaklardan akıyorsa sebebi gözyaşı kanal tıkanıklığı olabilir.

Gözyaşı Kanalının Görevi Nedir?

Gözyaşı, başta kornea tabakası olmak üzere göz sağlığının korunmasında rol oynayan en önemli bileşenlerden bir tanesidir. Gözdeki nem ve yağ dengesinin sağlanmasının yanı sıra toz vb. yabancı maddelerin atılması, gözün enfeksiyondan korunması gibi görevleri de üstlenir.

Göz kapağının iç kısmında yer alan gözyaşı bezinde üretilen bu sıvının gözdeki yolculuk durakları, sırasıyla, göz kapaklarının yardımıyla gözün yüzeyi, akabinde gözyaşı kesesi ve gözyaşı kanalıdır. Gözyaşı kanalının görevi, işlevini tamamlayan sıvıyı, yine göz kapaklarının yardımıyla burun boşluğuna iletmektir. (Böylelikle örneğin, göze giren yabancı madde, gözyaşının tahliyesiyle gözden uzaklaştırılmış olur.)

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığının Sonuçları Nelerdir?

Burun boşluğuna akması gereken gözyaşı, kısmi ya da tam gözyaşı kanal tıkanıklığı söz konusuysa yolculuğuna devam edemez ve gözde birikmeye başlar. Doğal yolla tahliye gerçekleşmediğinden gözde biriken sıvı aşırı sulanmaya yol açar. Böyle bir durumda göz kapaklarının açılıp kapanmasıyla da kapaklar arasından, yanaklara doğru ilerler.

Gözyaşı kanal tıkanıklığının sebebiyet verdiği en önemli sorunların başında, gözyaşı kesesindeki/yollarındaki enfeksiyon gelir. Böylelikle gözyaşı kanal tıkanıklığı, görmenin bulanıklaşması; gözde kızarıklık, ağrı, iltihaplı akıntı; göz kapaklarında çapak, pullanma, kabuklanma veya şişkinlik olarak varlığını belli eder. Enfeksiyonun tüm vücuda yayılma ihtimali de vardır ki bu, müdahale edilmediği takdirde insan sağlığı açısından son derece tehlikelidir.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Yaşayanlar Kimlerdir?

Gözyaşı kanalı tıkanıklığı, doğumsal ve edinsel olmak üzere iki gruba ayrılır. Doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığı yenidoğanların yaklaşık % 20’sinde görülür ve yaklaşık % 85 bebekte ilk bir yıl içinde açılır. Edinsel gözyaşı kanal tıkanıklığı ise başta menopoza girmiş kadınlar olmak üzere genellikle orta yaş üstündeki bireylerde ortaya çıkar.

Gözyaşı Kanalları Neden Tıkanır?

Edinsel gözyaşı kanal tıkanıklığının altında yatan sebepler çeşitlidir. Bunların arasında öne çıkanlar tekrarlayan enfeksiyon varlığı ve travmalar/yaralanmalardır. Ayrıca sinüzit ve gözyaşı kesesindeki taş da gözyaşı kanalının tıkanmasına neden olabilir.

Doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığında ise bebeklerin gözyaşı kanal oluşumu nihayete ermemiş, sıvının buruna akacağı noktadaki zar delinmemiştir.

Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı Tanısı Nasıl Konur?

Sulanma, kızarıklık, çapaklanma, vb. gözde ya da göz kapaklarında ortaya çıkan kimi şikayetler, gözyaşı kanal tıkanıklığından kaynaklanabileceği gibi başka bir hastalığın/rahatsızlığın göstergesi de olabilir. Dolayısıyla sorunun kaynağına inmek için hekimler, çeşitli tanı yöntemlerinden yararlanır.

Gözyaşı kanal tıkanıklığı mevcudiyetinin tespit edilmesi için kullanılan yöntemler arasında erişkinlerde yaygın olarak tercih edilen, lavaj işlemidir. İşlem kapsamında hastanın gözyaşı yollarına kanül kullanılarak sıvı yollanır. Beklenen, bu sıvının boğazdan akmasıdır. Akmaması, gözyaşı kanal tıkanıklığına işaret eder. Hekimler, kimi hastalar için dakriyosintigrafi ve dakriyosistografi adı verilen ileri tetkiklere de başvurabilir.

Bebek ve çocuklarda ise Floresein adı verilen boya her iki göze de uygulandıktan sonra gözden tam olarak ne kadar sürede kaybolduğu değerlendirilir. Normalde 5-10 dakika sonra gözlerden boya tamamen temizlenir. Eğer boya görünüyorsa gözyaşı kanal tıkanıklığı lehinedir.

Gözyaşı kanal tıkanıklığı hakkında sorularınız için bize Whatsapp iletişim hattımızdan ulaşabilirsiniz.

Tedavi Alternatifleri Nelerdir?

Gözyaşı kanal tıkanıklığının tedavisinde tıkanıklık türü (doğumsal-edinsel) belirleyicidir. Bu kapsamda:
Doğumsal gözyaşı tıkanıklığı söz konusuysa tıkanık gözyaşı kanalının açılma ihtimali yüksektir. Bu süre boyunca her gün, günde üç dört defa masaj yapılması önerilir. Masaj hareketinin her seferinde beş on kez tekrarlanması yeterlidir. İhmal edilmeden, rutin olarak yapılan masajlara karşın bebek 1 yaşına geldiğinde kanal tıkanıklığı belirtileri ortadan kalkmamışsa duruma göre tekrarlanması mümkün olan sondalama (probing) işlemi uygulanır.

Bu işlemde ince yapıdaki sondalar kullanılarak tıkalı kapakçığın açılması sağlanır. Sondalamaya rağmen tıkanıklık hala açılmıyorsa ameliyata kadar giden bir dizi işlemden faydalanılabilir. En son çare olarak bebeğin tıkanık gözyaşı kanalına dakriyosistorinostomi adlı cerrahi yöntemle müdahalede bulunulabilir. (Sondalama da ameliyat da bebek anestezi altındayken yapılır.)

*Doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığı tedavisine zaman kaybetmeden başlanılması, iki açıdan çok önemlidir: İlki, anıldığı gibi tıkanıklıktan kaynaklanan enfeksiyonun sebep olacağı ek sağlık sorunlarıdır. İkincisi ise masaj uygulamasıyla açılmamış kanal yolunun sondalama ile açılmasında yakalanan başarı oranının, zamanın ilerleyişiyle birlikte düşmeye başlamasıdır. En yalın ifadeyle de denilebilir ki erken teşhis, tüm hastalıklarda olduğu gibi daha kısa zamanda sonuca ulaştıracak tedavi yollarının uygulanabilmesinde kilit rol oynar.

Edinsel gözyaşı kanal tıkanıklığı tedavisinde ise doğumsal gözyaşı kanal tıkanıklığı tedavisinden farklı olarak tanı konmasının akabinde genellikle cerrahi yönteme başvurulur.

Üç farklı yolla yapılabilen ameliyatlarla amaçlanan, gözyaşı kesesinden burun boşluğuna giden yeni bir tahliye yolu açılmasıdır. Kimi hastalarda açılan bu yeni kanalın da tıkanma ihtimali vardır. Bu tür bir durumu bertaraf etmek için silikon bir tüp kanalın içine konabilir (Tüp, genellikle daimî olarak kanalda bırakılmaz.).

Edinsel gözyaşı kanal tıkanıklığında ameliyat yaygın olarak tercih edilen tedavi yöntemi olsa da esas belirleyici, tıkanıklığa sebep olan sorundur. Bu sorunun ortadan kaldırılması için ameliyattan önce başka tedavi yöntemlerine de başvurulabilir. Örneğin söz konusu tıkanıklık tümör kaynaklıysa ve hasta ameliyata da uygun değilse tümörü küçültmeye yönelik ameliyat dışı tedaviler devreye alınabilir.

Yaralanma sebebiyle oluşan gözyaşı kanal tıkanıklığı gibi durumlarda da hastanın gözlem altında tutulması tercih edilebilir. Yaralanma geçmesine karşın gözyaşı kanalları görevlerini yerine getiremiyorsa o zaman ameliyat aşamasına geçilir.

Hem doğumsal hem de edinsel gözyaşı kanal tıkanıklığında enfeksiyon oluşmuşsa hekim, antibiyotikli göz damlasının yanında ağızdan alacakları antibiyotikler de verebilir.

Gözyaşı Kanal Tıkanıklığı Ameliyatları

External dakriyosistorinostomi, endoskopik dakriyosistorinostomi ve transkanaliküler lazer dakriyosistorinostomi, gözyaşı kanal tıkanıklığı tedavisi kapsamında uygulanan ameliyatlardır.

Yeni kanal yolu, external dakriyosistorinostomide hastanın gözü ile burnu arasına kesi açılarak, endoskopik dakriyosistorinostomide endoskop kullanılıp burun içerisinden girilerek, transkanaliküler lazer dakriyosistorinostomide ise kanaliküller üzerinden açılır.

Başarılı bir sonuca ulaştırması nedeniyle bu ameliyat yöntemleri arasında en çok tercih edilegelen external dakriyosistorinostomidir. Bununla birlikte kesi görünür bir noktadan açıldığından ameliyat sonrasında ciltte iz kalsa da bu iz genellikle belli olmaz. Endoskopik dakriyosistorinostomide ise kanal yolu burun içerisinden geçiş yapılarak açıldığından hastada estetik kaygı oluşturmaz.

Bu ameliyatta göz cerrahına, KBB uzmanları eşlik eder. Transkanaliküler lazer dakriyosistorinostomide ise lazer probu kullanılır. Hasta anestezi altındayken (genel ya da lokal) uygulanmakta olan bu yöntemde gözyaşı kanalı üzerinden işlem gerçekleştirilirken diğer yandan burun içerisine yerleştirilmiş endoskoptan yardım alınır. İşlem, yeni açılan kanalın içine tüp (silikon) konulmasıyla sona erdirilir.

Gözyaşı kanal tıkanıklığının göz ve çevresindeki olumsuz yansımaları, gözle ilintili başka hastalıkların belirtileriyle benzer olabilmektedir. Bu nedenle yenidoğanların muhakkak göz muayenesinden geçirilmesi, yetişkinlerin ise mevcut belirtileri göz ardı etmeyip bir göz hekimine görünmesi elzemdir.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.