Bu yazıda, nistagmus (göz titremesi) hakkında bilinmesi gereken detaylar yer almaktadır: Nistagmus nedir, belirtileri ve etkileri nelerdir, kimlerde ortaya çıkar, neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Nistagmus Nedir?

Kişinin istemsiz olarak gözlerini hareket ettirmesi durumu, tıp literatüründe nistagmus olarak adlandırılır. Tek ya da her iki gözde birden ortaya çıkabilen nistagmus, bu rahatsızlığı yaşayanlar ve çevresindekiler tarafından “göz titremesi” şeklinde de tanımlanır.

Göz titremesi söz konusu olduğunda gözler, komut almamış olmasına karşın (kişinin isteği olmaksızın) hareket eder. Titremenin (salınımın) yönü ise kişiden kişiye değişir:

Yatay Nistagmus: Gözün, sağ ya da sol tarafa yönelik titremesi, yatay (horizontal) nistagmus olarak tanımlanır. Nistagmus teşhisi konmuş hastaların büyük çoğunluğunda yatay nistagmus görülür.

Dikey Nistagmus: Gözün, yukarı ya da aşağı veya aşağı çapraza ya da yukarı çapraza yönelik titremesi, dikey (vertikal) nistagmus olarak tanımlanır.

Dairsel Nistagmus: Gözün, kendi etrafında dönmesi suretiyle titremesi, dairesel (rotasyonel) nistagmus olarak tanımlanır.

Ayrıca göz salınımlarının şiddeti -yönlere göre değerlendirildiğinde- eşit hızdaysa panduler, ters yönüne kıyasla bir yöne doğru daha hızlıysa sıçrayıcı nistagmus olarak tanımlanır.

Göz Titremesinin Belirtileri Nelerdir?

Nistagmus, tetikleyici etmenine göre değişkenlik göstermekle birlikte, bulanık ya da çift görme veya şaşılık, dengede bozulma, baş ağrısı ya da dönmesi, gece körlüğü, yürümede ya da konuşmada ve/veya okumada zorlanma, ışığa duyarlılık, ağır işitme ya da kulak çınlaması, yorgunluk ve benzeri belirtilerle varlığını gösterebilir.

Gözdeki titreme kimi zaman fark edilmeyebildiğinden kişiler, anılan belirtilerden bir ya da birden fazlasını yaşıyorsa zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Nistagmusun Etkileri Nelerdir?

Nistagmus, hastanın en çok bulanık görme gibi bazı görme problemleri yaşamasına yol açar ancak bu problemin yarattığı mağduriyet, hastadan hastaya değişkenlik gösterir. Bir diğer ifadeyle bir nistagmus hastası trafikte araç kullanabilecek durumdayken diğer bir nistagmus hastası günlük yaşamını dahi zor idame ettirir. Farklı bir senaryoda ise bir hasta, ekran ışığının seviyesini ve yazı karakterlerinin boyutunu ayarlayarak rahatlıkla bilgisayar kullanabilirken diğer hasta, tüm düzenlemelere karşın, kısa sürede yorgun düştüğü için bilgisayar kullanamaz.

Göz titremesi, hastaların birçoğu için ortak kimi durumlara da yol açar (Etki şiddeti değişkendir.). Bunlar arasında öne çıkan, nistagmus hastalarında “görme ile gördüğünü algılama” arasında geçen sürenin, bu rahatsızlığı taşımayanlara göre daha uzun sürmesidir. Benzer durum, okuma becerisinden bağımsız olmakla birlikte, okuma hızında da ortaya çıkar.

Nigtagmus hastasının görmede sorun yaşadığı için mesafeyi kavrayamaması ve bu nedenle yavaş hareket etmesi, denge kaybı yaşaması ya da yürürken takılması gibi durumlarla karşılaşması da olasıdır. Bu etkiler, hastanın kimi spor aktivitelerinden de uzak durmasına yol açabilir. Hastalar, daha sağlıklı bir görüş elde edebilmek adına gözlerini ve/veya başlarını en rahat ettikleri pozisyonda tutmayı yeğleyebilir. Göz titremesinin bu etkileri, kişinin duygu durumuna göre gün içerisinde artıp azalabilir.

Nistagmus Kimlerde Görülür?

Nistagmus, yani göz hareketlerindeki bozulma, her yaştan bireyde görülebilir. Farklı sebepler nedeniyle doğuştan (konjenital nistagmus) ortaya çıkabileceği gibi yaşamın ilerleyen safhalarında da ortaya çıkabilir. Görülme sıklığı ise -tahmini olarak- binde birdir.

Nistagmus hakkında sorularınız için bize Whatsapp iletişim hattımızdan ulaşabilirsiniz.

Göz Titremesi Neden Olur?

Konjenital nistagmus, yani doğumsal göz titremesinin ortaya çıkış sebebi değişkendir. Gözün ya da göz sinirlerinin yeterli çalışmaması, genetik faktörler ya da katarakt benzeri çocukluk dönemi göz rahatsızlıkları nistagmusu tetikleyebilir. Öte yandan altta yatan hiçbir neden olmasa dahi konjenital nistagmus görülebilir. Bebeklerde gelişmiş göz titremesinin fark edilmesi, doğumun altıncı haftasını bulabilir.

Çocukluk çağından sonra da herhangi bir dönemde göz titremesi ortaya çıkabilir. Bu tür olgularda, rahatsızlığın sebepleri genellikle inme ve benzeri hastalıklar ya da geçirilmiş kazalardır. Göz titremesinin yönü ise altta yatan tetikleyici unsura göre değişkenlik gösterir:

Yatay yani horizontal nistagmus, genellikle iç kulağın denge organlarındaki iltihaplanma ve tümör gibi sorunların varlığına paralel olarak ortaya çıkar. Böyle bir durumda hastanın hareket etmesiyle göz titremesinin şiddetinde de artış görülebilir. Nörolojik temelli rahatsızlıklarda da yatay histagmus ortaya çıkması olasıdır.
Sinir sistemi ile beyne zarar veren nörolojik hastalıklar, dikey yani vertikal nistagmusun ortaya çıkma sebepleri arasında üst sıralarda yer alır. Bu tür bir göz titremesinin uzun sürmesi muhtemeldir.

Sinir sistemiyle ilintili hastalıklar, dairesel yani rotasyonel nistagmusun da tetikleyicisidir. Ayrıca bazı kanser türleri, viral enfeksiyonlar ve travmalar da gözün istemsiz bir şekilde dairesel hareketler yapmasına neden olabilir.
Özetle denilebilir ki beyin ve sinir sistemi, enfeksiyon, travma, tümör vb. nedenlerden etkilenmişse hastada göz titremesi de görülebilir. Ayrıca gözle ilintili hastalıklar ve alkol kullanımının da nistagmusu ortaya çıkarması olasıdır. Ancak bununla birlikte bir kişi herhangi bir sağlık sorunu yaşamıyor olsa bile nistagmustan muzdarip olabilir. Bu tür fizyolojik göz titremesinin de nedenleri farklıdır.

Örneğin kulak içine giden soğuk/sıcak su ya da hareketli ögeleri gözlere çok yaklaştırarak takip etmek gibi.

Nistagmus Nasıl Teşhis Edilir?

Göz titremesinin ortaya çıkışı, anıldığı gibi birbirinden farklı nedenlere bağlı olabilir. Bu doğrultuda ilk olarak hastanın, göz titremesi (nistagmus) tanısının konulabilmesi ve altta yatan etmenlerin açığa çıkarılabilmesi için sağlık öyküsünü hekimiyle paylaşması gerekir.

Öykünün işaret ettikleri baz alınarak hasta, uzman hekim tarafından fiziksel muayeneden geçirilir. Hekim, kimi hastalardan teşhisi kolaylaştıracak ek test ve tetkikler de isteyebilir.

Nistagmus Nasıl Tedavi Edilir?

Ne yazık ki günümüzde göz titremesini doğrudan ve kesin olarak tedavi edecek bir yöntem bulunmamaktadır. Bununla birlikte altta yatan hastalık belirlenmişse bu hastalığa yönelik tedaviler uygulanarak nistagmusun şiddeti kırılmaya çalışılmaktadır.

Tedavi seçeneklerinin değerlendirilebilmesi için göz titremesi belirtilerinin ne zaman ortaya çıktığı, ne sıklıkla seyrettiği bilinmeli; hasta, hem göz hekimi hem de bir nörolog tarafından muayene edilmelidir.

Göz titremesinin rehabilitasyonu kapsamında uygulanmakta olan tedavi yöntemleri:

• Gözlük ya da kontakt lens kullanımının göz titremesi üzerinde doğrudan iyileştirici bir etkisi bulunmamakla birlikte kimi göz hastalıklarını tedavi etmek amacıyla hastaya bu araçları kullanması salık verilebilir. Gözün kırma kusurlarının -uygun hastalarda- gözlük ya da kontakt lens ile düzeltilmesi, kimi hastalarda nistagmusun büyüklüğünü ya da frekansını azaltabilmektedir. Ayrıca, prizma camlı gözlüklerin de özellikle konjenital nistagmus hastaları için fayda sağladığı bilinmektedir.
• Kimi hastalarda ise göz kaslarına yönelik müdahalelerde bulunma yoluna gidilebilir. Bu tedavi yöntemi, hastanın başının eğilmesinin önüne geçmede faydalıdır.
• Denge kaybına bağlı olarak göz titremesi yaşanıyorsa ilaç tedavisine başlanabilir.
• Nistagmusu tetikleyen hastalığın tedavi edilmesi için hastaya cerrahi müdahalede bulunulabilir.
• Hastanın göz titremesi ileri seviyedeyse uzman hekim, doğrudan ameliyat yolunu tercih ederek göz kaslarına müdahalede de bulunabilir. Cerrahi yöntemle elde edilecek sonuç hakkında kesin bir yargıya varılamıyor olmakla birlikte hekim, hasta özelinde bir değerlendirme yaparak en doğru kararı verecektir.

Doğru teşhis, doğru tedavi yönteminin belirlenmesi için elzem olduğundan göz titremesi (nistagmus) belirtileri yaşayanların alanında uzman bir hekimle görüşmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.